เสาตีนช้าง เสาคอนกรีตแบบไทยๆ ที่มีมานาน

     ถ้านอกเหนือจากวัฒนธรรมแบบไทยๆ ที่เราต่างก็รู้จักและผูกพันธ์เป็นอย่างดี ตั้งแต่วัยเด็กจนกระทั่งโตเป็นผู้ใหญ่ น่าจะยังมีส่วนของสถาปัตยกรรม และแนวทางของการใช้วัสดุก่อสร้าง ที่น่าจะบ่งบอกความเป็นไทยเราได้มากที่สุด เช่นในกรณีของเสาคอนกรีต ที่มีส่วนฐานเป็นลักษณะสีเหลี่ยมจตุรัส หรืออาจจะเป็นทรงสี่เหลี่ยมคางหมู หรือเราเรียกกันว่า เสาตีนช้าง นี่เอง น่าจะเป็นสิ่งหนึ่งที่บ่งบอกความเป็นไทยของเราได้อย่างตรงไปตรงมา ไม่แพ้วัตถุทางวัฒนธรรมด้านอื่นๆ

เสาตีนช้าง เสาคอนกรีตแบบไทยๆ

เพราะว่าเสาตีนช้างนั้น ถือว่าเป็นเสาบ้าน ที่ทำขึ้นจากคอนกรีต ที่มีการคิดส่วนผสมที่ดูเรียบง่าย แต่ท้ายที่สุดก็ยังคงมีการผสมเอาส่วนประกอบที่มีเหล็ก เข้าไปเสริมความแข็งแรง แต่ทั้งสองส่วนประกอบกันนั้น กลับทำขึ้นภายใต้งบประมาณที่ถูกกว่าการหล่อเสา หรือเสาคอนกรีตอัดแรงประเภทอืนๆ หลายเท่าตัว จึงกลายเป็นที่นิยมสำหรับวิถีไทยๆ เราที่ต้องการสร้างบ้าน ภายใต้งบประมาณที่ประหยัดที่สุดนั่นเอง

 

เหล็กเสริมและเสาตีนช้าง ส่วนประกอบพื้นฐานที่มาซึ่งความแข็งแรง

ราคาและความแข็งแรง อาจจะเป็นสองส่วนที่เป็นเหมือนข้อกำหนดตายตัว ที่ทำให้ผู้คนในประเทศเรานั้น ต่างก็มองหาเสาตีนช้าง เป็นพื้นฐานของงานก่อสร้างทุกรูปแบบ ซึ่งจะว่าไปแล้วก็น่าจะมีกันตั้งแต่ส่วนของการสร้างงานเล็กๆ ที่ไม่ว่าจะเป็นโรงรถ และส่วนอื่นๆ ทั้งการต่อเติม การสร้างบ้านพักชั้นเดียว ใช้โครงสร้างปูนผสมไม้ และรูปแบบอื่นๆ ที่มีกันมาช้านาน ซึ่งส่วนประกอบที่สำคัญ ของการมาซึ่งเสาตีนช้างที่ทำให้ชาวไทยเราผูกพันธ์กันมานานนั้น คงเป็นคอนกรีตที่มีการคำนวณส่วนผสมในแบบที่ มองถึงความแข็งแรงกันเป็นหลัก และยังขาดไม่ได้สำหรับการใช้เหล็กเสริม ที่ถือว่าเป็นอีกส่วนที่ทำให้ความแข็งแรงของโครงสร้างเสาตีนช้างนั้น มีมากกว่าเสาปูนทั่วไป ซึ่งถ้าจะวัดกับการใช้เสาบ้านที่หล่อหน้างาน แน่นอนว่าอาจจะมีความแข็งแรงกว่าอยู่บ้าน แต่ถ้าจะว่ากันด้วยความเหมาะสมจำเป็น กับการสร้างบ้านในประเทศเรา หากเป็นพื้นที่ต่างจังหวัดที่มีชั้นดินแข็งอยู่แล้ว เสาประเภทนี้ก็ถือว่าเอาอยู่ เพราะมีทั้งคอนกรีตและเหล็กเสริม เป็นส่วนประกอบที่ไม่ได้แตกต่างกันนักจากแบบเสาหล่อที่หน้างาน

 

ทำได้ตั้งแต่โรงรถไปจนถึงกระทั่งสร้างบ้านเป็นหลัง

บ้านทั้งหลังที่ทำขึ้นจากเสาตีนช้างนั้น ถ้าจะดูบ้านตามพื้นที่ท้องถิ่นทั่วไทย ในชนบทห่างไกลที่สร้างบ้านกันด้วยภูมิปัญญาไทยๆ หรือบ้านไม้ชั้นเดียว หรือบ้านไม้สองชั้น ที่เป็นบ้านที่บ่งบอกความเป็นไทย สิ่งเหล่านี้นั้นล้วนแล้วแต่เป็นโครงสร้าง ที่อยู่ภายใต้ความแข็งแรงทนทาน และยังมีความประหยัดจากเสาตีนช้างมาเป็นส่วนประกอบที่สำคัญอยู่แล้วด้วยเช่นกัน แต่แน่นอนว่าด้วยความที่รูปทรงและสีสันอาจจะไม่ใช่ที่ต้องการของผู้คนในยุคใหม่ๆ ที่ใช้ชีวิตในตัวเมือง ที่อาจจะมีรสนิยมที่ต่างไป ก็อาจจะไม่ใช่อะไรที่นิยมนัก แต่ท้ายที่สุดถ้าเป็นสังคมเมือง หากต้องใช้เสาตีนช้างนั้น ก็ยังถือว่าสำคัญกับวิถีคนเมืองด้วยใช่น้อย เพราะถ้ายกตัวอย่างเช่น โรงรถ ก็ถือว่าเป็นสิ่งหนึ่งที่สามารถทำขึ้นได้จากเสาประเภทนี้ด้วยเช่นกัน และที่สำคัญยังสามารถประหยัดงบประมาณได้มากกว่าอีกด้วย ถ้าเทียบกับการก่อสร้างด้วยโครงสร้างรูปแบบอื่นๆ

 

สรุป

การที่เสาคอนกรีตธรรมดาทั่วไป แต่กลับมีเหล็กเสริมที่ทำให้ความแข็งแรงนั้นมีความไม่แตกต่างอะไร จากการที่หล่อเสาขึ้นที่หน้างาน ตามโครงสร้างการก่อสร้างต่างๆ ที่มีการทำกันอยู่ทุกวันนี้ ถือว่าเป็นนวัตกรรมที่อาจจะดูโบราณ แต่ท้ายที่สุดถ้าวัดกันด้วยราคาและความแข็งแรงนั้น เสาที่เรียกรู้จักในนามเสาตีนช้างนั้น ก็ยังคงมีความสำคัญไม่แพ้กันแน่นอนสำหรับปัจจุบันนี้